ســــآربــــآלּ

راه مستقیم:

اهدنا الصراط المستقیم(حمد آیه 6)

مقدمه:

دعا و درخواست از خداوند، وسیله ی تقرب انسان به اوست. بهترین ادعیه، دعاهایی است که در قرآن آمده، یا از زبان اهل بیت(ع) به ما رسیده.

در بین دعاهای قرآنی، خواندن یک دعا بر هر مسلمان واجب است و حداقل باید ده بار آنرا در شبانه روز بخواند.

این دعا، آیه ی شریفه ی «اهدنا الصراط المستقیم» است که دعای بسیار مهمی است و مضامین بلندی دارد. نمازگزار با این دعا از خداوند می خواهد او را به راه مستقیم هدایت کند.

واژه ها:

اهد: راهنمایی کن(فعل امر از ماده «هدی»)

الصراط: راه وسیع

نکات تفسیری(در قالب چند پرسش)

1.انسان نمازگزار که خود در مسیر هدایت است، چگونه از خداوند می خواهد او را به راه مستقیم هدایت فرماید؟

پاسخ:

الف)نظر نمازگزار این است که: خدایا! این موهبت را از من سلب نکن و توفیق ادامه ی این مسیر را تا آخر عمر به من عنایت فرما.

انسان در مسیر هدایت، هر لحظه ممکن است دچار لغزش و انحراف شود. از این رو باید خود را به پروردگار بسپارد و تقاضا کند او را در راه راست ثابت نگه دارد.

حضرت علی (ع) در تفسیر آیه«اهدنا الصراط المستقیم» می فرماید:

«خداوندا ! توفیقاتی را که در گذشته بر ما ارزانی داشتی و به برکت آن، تو را اطاعت کردیم، همچنان ادامه دهد، تا در آینده ی عمرمان نیز تو را اطاعت کنیم».

ب)کمال مطلق، تنها خداوند است و همه ی انسانها در طریق تکامل اند. از طرفی مراتب هدایت نیز مختلف و طریق تکامل اند. از طرفی مراتب هدایت نیز مختلف و طریق تکامل، نامحدود است و به سوی بی نهایت همچنان پیش می رود. نمازگزار، همیشه و در همه حال، از خدا می خواهد به مرتبه ی بالاتر هدایت شود.

2.صراط مستقیم چیست؟

الف)صراط مستقیم در اعتقادات

«بگو: خداوند مرا به صراط مستقیم هدایت کرده است. به دین استوار، آیین ابراهیم که هرگز به خدا شرک نورزید».(انعام، آیه 161)

در اینجا دین ثابت و پابر جا و آیین توحیدی ابراهیم(ع) و نفی هرگونه شرک، «صراط مستقیم» معرفی شده است و این آیه، صراط مستقیم را در عرصه عقیدتی مشخص می کند.

ب)صراط مستقیم در عمل

«ای فرزند آدم! مگر با شما پیمان نبستم که شیطان را عبادت نکنید{وبه دستورات او عمل ننمایید} و مرا عبادت(اطاعت) کنید، این همان صراط مستقیم است».(یس، آیه60/61)

در این آیه، به جنبه های عملی آیین حق اشاره شده که نفی هرگونه کار شیطانی و عمل انحرافی است. بنابراین، انسان نمازگزار دعا می کند که هم عقیده اش در صراط مستقیم باشد و هم اعمالش و وقتی چنین شد، به مقام «عبد» می رسد.همان مقام بلندی که خداوند، به پیامبرش عطا فرمود و در نماز، قبل از شهادت به رسالت، به آن شهادت می دهیم: «و اشهد ان محمدا عبده و رسوله». و همان مقامی که خداوند به حضرت عیسی داده است «قال انی عبد الله آتانی الکتاب».(مریم، آیه30)

3.راه رسیدن به صراط مستقیم چیست؟

از آیات شریف قرآن استفاده می شود تنها راه رسیدن به صراط مستقیم، پیوند و ارتباط قوی با خداوند و توکل و تکیه بر ذات لایزال او است:«هرکس به خدا تمسک جوید، به راهی راست هدایت شده است»(آل عمران، آیه 101)

4.نمونه های عملی صراط مستقیم

در ادامه ی سوره ی حمد، الگوی عملی صراط مستقیم معرفی شده است:«صراط الذین انعمت علیهم) را بیان می کند: «کسانیکه دستورهای خدا و پیامبر را اطاعت کنند، خداوند آنان را با کسانی قرار می دهد که مشمول نعمت خودساخته {و آنان عبارتند از:} پیامبران و رهبران صادق و راستین و شهیدان و افراد صالح و اینان رفیقان خوبی هستند»(نساء، آیه 69»

بنابراین نمازگزار، هر روز در نماز، دعا می کند به راه پیامبران، انسانهای صادق و راستگو، شهیدان و صالحان هدایت شود. همان افرادی که الگوی عینی اعتقاد صحیح و عمل صحیح هستند.

در احادیث متعدد از اهل بیت(ع) نیز نمونه های عملی صراط مستقیم بیان شده است:

الف)پیامبر(ص) فرمود: «الصراط المستقیم، صراط الانبیاء و هم الذین انعم الله علیهم»

ب)امام صادق(ع) فرمود: «صراط مستقیم، امیر مومنان علی(ع) است»

همچنین در حدیث دیگری از آن حضرت می فرماید: «والله نحن الصراط المستقیم». «به خدا قسم، ما صراط مستقیم هستیم»

پیام ها:

1.برای دستیابی به راه مستقیم، باید دعا کرد، درخواست از خدا و ارتباط با او، چاشنی دستیابی به راه مستقیم است و هیچگاه نباید از دعا غافل شد.

2.در مقایسه با کمال مطلق(یعنی خداوند)، همه ناقص اند. لذا بر همه، حتی پیامبران و امامان لازم است برای دستیابی به مراتب بالاتر، دعا کنند. انسان در هر مرتبه ای که باشد، نباید مغرور شود، بلکه همواره سعی در ارتقا به مراتب بالاتر داشته باشد.

نظرات شما عزیزان: